Affectieschade: vergoeding van het verdriet om een naaste

Jikke Stappaerts-Zijlmans 27-08-2020

Affectieschade: vergoeding van het verdriet om een naaste

Als iemand door een verkeersongeval, bedrijfsongeval, medische fout of misdrijf ernstig letsel oploopt, zijn de gevolgen vaak niet alleen groot voor diegene zelf maar ook voor diens naasten. Ook die hebben veel verdriet omdat zij niet alleen hun geliefde zien worstelen maar ook hun leven ingrijpend veranderd is.

Als iemand door een ongeval, medische fout of misdrijf overlijdt, laat hij of zij nabestaanden met veel verdriet achter.

Een slachtoffer heeft recht op een vergoeding van immateriële schade wanneer hij lichamelijk of geestelijk letsel oploopt. Er zijn echter twee vormen voor immateriële schade:

  • die van het primaire slachtoffer (smartengeld)
  • die van de naasten en nabestaanden (affectieschade)

Tot 2019 was een aansprakelijke verplicht om smartengeld te vergoeden aan het slachtoffer maar bestond er geen recht voor naasten en nabestaanden op vergoeding van affectieschade. Een verzekeraar hoefde alleen de immateriële schade te vergoeden van het slachtoffer.

Wet affectieschade 

Het heeft tientallen jaren geduurd voor hij door het Parlement kwam, maar per 1 januari 2019 kennen we de Wet Affectieschade. Hierin is vastgelegd dat je een immateriële schadevergoeding kunt krijgen als een naaste van je door schuld van een ander:

  • ernstig en blijvend letsel heeft opgelopen o
  • overleden is

Vergoeding affectieschade

De volgende naasten komen in aanmerking voor een vergoeding van affectieschade:

  • echtgenoten en geregistreerde partners
  • levensgezellen
  • minderjarige kinderen en ouders
  • meerderjarige (uit- en thuiswonende) kinderen en ouders
  • pleegkinderen en ouders
  • zij die met het slachtoffer in gezinsverband leefden
  • zij die een nauwe persoonlijke relatie hadden met het slachtoffer

Bewijs van de relatie met het slachtoffer

De meeste categorieën van personen spreken voor zich en kunnen ook eenvoudig worden bewezen met behulp van bijvoorbeeld:

  • een geboorteakte
  • een huwelijksakte (of trouwboekje)
  • een akte van geregistreerd partnerschap
  • een bewijs van inschrijving op hetzelfde adres

Voorbeelden

De laatste twee categorieën vragen om een voorbeeld. Bij het gezinsverband kan gedacht worden aan gevallen waarin de zorg voor een kleinkind duurzaam in het gezin van een grootouder plaatsvindt.

Een voorbeeld van een zodanige nauwe persoonlijke relatie dat deze naaste of nabestaande voor vergoeding van affectieschade in aanmerking komt, kan zijn een relatie van broers of zussen die langdurig samenwonen en voor elkaar zorgen, of een langdurige, hechte LAT-relatie. Het is dus geen vereiste dat de naaste een gemeenschappelijke huishouding voert met het slachtoffer maar als dit wel het geval is, is dit wel een duidelijke aanwijzing voor de nauwe persoonlijke relatie.

Bij de eerste categorieën kan met de hierboven genoemde documenten eenvoudig worden vastgesteld of men hieronder valt. Bij de laatste categorieën kan dit lastiger zijn en kan er dus ook discussie ontstaan.

Aan hoeveel mensen een vergoeding voor affectieschade moet worden uitgekeerd, hangt volledig af van de persoon van het slachtoffer. Als ik dat slachtoffer zou zijn, kunnen de volgende mensen een vergoeding voor affectieschade vorderen:

  • mijn man
  • mijn 3 kinderen
  • mijn beide ouders

Bij een kind zullen het veelal de ouders en mogelijk broers of zussen zijn en bij een oudere vaak alleen nog de kinderen.

Hoe hoog is de vergoeding van affectieschade?

In het Besluit Vergoeding Affectieschade is vastgelegd hoeveel deze mensen aan vergoeding dienen te ontvangen. Deze bedragen lopen uiteen van € 12.500,- tot € 20.000,-. Bij overlijden wordt iets meer uitgekeerd dan bij ernstig en blijvend letsel en bij een misdrijf (opzet) meer dan bij een ongeval of medische fout (schuld).

Wat nog onduidelijk is

Rechters zullen zich ongetwijfeld nog gaan buigen over de vragen:

  1. wanneer letsel ernstig genoeg is voor een vergoeding van affectieschade

Er wordt in de kamerstukken gesproken over een percentage blijvende invaliditeit van 70% of meer en daarmee lijkt de lat (te) hoog gelegd.

  2. wat als voldoende bewijs kan dienen om aan te tonen dat het ging om bijvoorbeeld een nauwe persoonlijke relatie

Welke bewijsmiddelen worden aangedragen en hoe gaat de rechter daarmee om? Kan deze relatie bijvoorbeeld blijken uit foto's of verklaringen van vrienden?

Het zal dus nog wel wat jaren duren voor dit uitgekristalliseerd is.

Duidelijk is in ieder geval dat de wetgever met deze wet erkent dat niet alleen het leven van een slachtoffer op zijn kop komt te staan door een ongeval, medische fout of misdrijf. Ook het leven van de mensen die dicht bij het slachtoffer staan wordt nooit meer hetzelfde. Vanwege het verdriet dat dit met zich brengt, hebben zij nu recht op een vergoeding. Dit is dan ook een belangrijke toevoeging aan de wetgeving over schadevergoeding.

Vergoeding van affectieschade?

Heeft u recht op vergoeding van affectieschade? Of wilt u weten of u hier recht op hebt? Neem dan nu vrijblijvend contact met ons op en wij gaan bekijken of we uw schade kunnen verhalen op (de verzekeraar van) de aansprakelijke partij.

Regio’s Eindhoven, Den Bosch, Tilburg en Breda

De letselschade advocaten van Bewust Letselschade Advocaten zijn werkzaam in de regio’s:

Neem contact op
Ons werkgebied Eindhoven Tilburg Breda Den Bosch